Wielu z nas pamięta historię pasażera United Airlines, którego bezceremonialnie wyciągnięto z samolotu, mimo posiadania ważnego biletu. Reputacja przewoźnika prawdopodobnie została na zawsze utracona, a temat overbookingu znalazł się na czołówkach gazet.
Overbooking- co to właściwie jest? To praktyka linii lotniczych (chociaż niektóre zaprzeczają jej stosowania) polegająca na nadsprzedaży biletów.
Status no-show
Niektórzy pasażerowie już to znają. Jesteś na lotnisku, gotowy do odprawy. Nagle dowiadujesz się, że maszyna jest przepełniona i możesz przebukować lot. Niespodzianka – liczba miejsc w samolocie jest ograniczona, a na stojąco (jeszcze…) nie da się polecieć.
Dlaczego linie lotnicze sprzedają za dużo biletów? W grę wchodzą oczywiście przychody: na większości lotów są tak zwane statusy no- show, czyli ludzie, którzy po prostu nie stawiają się na lotnisku.
Dzieje się tak z różnych powodów, zarówno osobistych, jak choroba czy odwołane spotkanie biznesowe, jak i niezależnych od pasażera. W przypadku lotów przesiadkowych, gdy pierwsze połączenie uległo opóźnieniu, pasażer również nie pojawia się na kolejnym locie i stąd biorą się wolne miejsca w samolocie, które pozwalają na overbooking.
Overbooking w samolocie zapewnia równowagę
Gdyby linia nie stosowała overbookingu, miejsca te pozostałyby puste i nie generowały dodatkowego dochodu. Powstały więc skomplikowane modele statystyczne, opierające się na danych historycznych, by ustalić, ile miejsc w locie X w dniu Y prawdopodobnie pozostanie wolnych. I dokładnie taka liczba dodatkowych biletów zostaje sprzedana.
Znalezienie równowagi to nie taka prosta sprawa. Za niski overbooking oznacza przewożenie powietrza zamiast pasażerów. Jeśli natomiast linia sprzeda za dużo biletów, obowiązują dwa scenariusze:
- VDB, czyli dobrowolna odmowa przyjęcia na pokład – linia szuka pasażerów, którzy zgodzą się na rezygnację z lotu,
- IDB, czyli Mimowolne odmówienie przyjęcia na pokład – linia decyduje, kogo wykluczyć z listy. To dość kosztowne: linia musi zadbać o poszkodowanych pasażerów.
Jakie prawa ma pasażer?
W przypadku overbookingu w Unii Europejskiej pasażerowi przysługuje rekompensata: w zależności od długości trasy 250, 400 lub 600 €. Prawo do niej ma jednak tylko ten, komu podróż wydłuży się o co najmniej 3 godziny, jeśli oczekiwanie na kolejny lot trwa krócej, pasażer ma prawo do połowy tych sum.
W niektórych przypadkach można wystąpić o odszkodowanie, na przykład gdy zwłoka w podróży wiąże się ze stratami finansowymi. Ewentualne koszty zakwaterowania i wyżywienia w związku z dłuższym wojażem ponosi pasażer, jednak potem może ubiegać się o zwrócenie tych wydatków przez linię lotniczą.
Ogólnie rzecz biorąc, overbooking jest korzystny dla linii lotniczych, zwiększając ich wydajność. Systemy rezerwacji biletowej są na tyle wyrafinowane, że raczej nie trzeba się martwić o brak miejsca w samolocie. Statystyki mówią, iż ryzyko (według Southwest Airlines) odmowy przyjęcia na pokład wynosi tylko 0,01 %.
Overbooking w popularnych liniach lotniczych
W przypadku overbookingu odszkodowania wynoszą, zgodnie z Rozporządzeniem (ang. Regulation) EC No 261/2004 ustanawiającym wspólne zasady pomocy dla pasażerów w związku z odmową przyjęcia na pokład:
- 250 € w przypadku lotów na dystansie do 1500 km
- 400 € w przypadku lotów na dystansie 1501-3500 km
- 600 € w przypadku lotów na dystansie powyżej 3500 km.
Poszczególne linie nieco różnią się w kwestii oferowanej pasażerom, którym odmówiono lotu, pomocy.
Overbooking Wizzair
Wizzair oferuje bezpłatne przebukowanie lotu, zwrot kosztów biletu w przypadku jego anulacji, refundację (do pewnej wysokości) kosztów przelotu za pośrednictwem innego przewoźnika. Linie zwracają koszt bądź umożliwiają komunikację telefoniczną oraz organizują, bądź refundują koszty hotelu i wyżywienia.
Overbooking w LOT
Polskie Linie Lotnicze oczywiście respektują Regulacje 261/2004, dodatkowo proponując pasażerom nocleg, jeśli przerwa w podróży ma miejsce w nocy, zakwaterowanie i wyżywienie. Zawsze możliwe jest także występowanie z indywidualnymi roszczeniami odszkodowawczymi.
Overbooking Ryanair
Ryanair oficjalnie nie przyznaje się do stosowania overbookingu, ale praktyka wygląda inaczej. Poza standardowymi rekompensatami linie oferują, w przypadku przerw w podróży trwających powyżej 2 godzin, vouchery na przekąski i posiłki oraz bezpłatny transport do hotelu.
Dla obawiających się odmowy wejścia na pokład poleca się jedno rozwiązanie – wczesną odprawę. Chyba, że należysz do grupy ryzykantów, próbujących na overbookingu zarobić – w takim razie kupuj bilety na najbardziej oblegane trasy i odprawiaj się w ostatniej chwili.